راسته بازار چیست ؟

راسته بازار

راسته بازار

 راسته یا رسته یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده هر بازار است. راسته به خیابان و گذر اصلی بازار می‌گویند که معمولاً در آن یک صنف خاص فعالیت می‌کند. دلیل نامگذاری این نوع گذرها در بازار به «رسته» هم همین گرد آمدن افراد یک صنف در آن است. وجود تنوع و رقابت برای فروش کالا یکی از فلسفه‌های ایجاد رسته‌های مختلف در بازار و عرضه محصولی مشابه و مشترک در تعداد زیادی مغازه و حجره در کنار هم بود. وجود راسته یا رسته در بازار علاوه بر اینکه دست مشتری را برای خرید باز می‌گذاشت نفعی هم برای فروشنده‌ها داشت؛ در چنین شرایطی فروشنده تسلط بیشتری بر بازار داشت و خیلی زود در جریان جزیی‌ترین تحولات بازار قرار می‌گرفت؛ آن هم در شرایطی که هنوز خبری از تلویزیون و فضای مجازی و حتی تلفن نبود و خبرها با سرعت کند به گوش مردم می‌رسید. 

نبود خانه مسکونی در راسته اصلی بازار هم یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این اجزا بود و دو طرف راسته‌ها را تنها مغازه‌ها و حجره‌های فروش و عرضه کالا تصرف کرده بود. راسته‌های اصلی به راسته‌های فرعی راه داشتند و راسته‌های فرعی به کوچه‌هایی ختم می‌شدند که در آن خانه‌های مسکونی به چشم می‌خوردند. این خانه‌ها در بازار تهران اغلب محل سکونت طبقه متوسط جامعه و کارگرانی بود که در بازار تهران مشغول به کار بودند. طبقه متمول و سرمایه‌دار جامعه در تهران قدیم معمولاً در خانه‌ای بیرون از بافت بازار سکونت داشتند تا از شلوغی بازار دور باشند. اکنون خانه‌های قدیمی بازار تهران که قدمت آنها به اوایل دوره قاجار می‌رسد خالی از سکونت است و به انبار نگهداری کالا تبدیل شده‌اند. راسته کفاش‌ها که درست مقابل سبزه‌میدان قرار دارد یکی از مهم‌ترین راسته‌های بازار تهران است. 

راسته اصلی بازار

بازار اصلی معمولاً خطی است و در کنار مهمترین خطوط شهر واقع شده است. به همین دلیل مهمترین بخش و جز اصلی بازار توالی اصلی آن است. سفارشات بازار در ساده ترین شکل و در هر طرف فروشگاه های فیزیکی شکل می گیرد. بیشتر بازارها به تدریج ایجاد و توسعه می یابند ، بنابراین ترتیب این بازارها به طور غیر مستقیم و ارگانیک از طریق روش های مدرن انجام می شود. چند بازار اندک که توسط حاکمان یا افراد خیرخواه ساخته شده ، بصورت مستقیم طراحی شده اند.

اصناف مختلفی در امتداد یک راسته اصلی قرار گرفته به این ترتیب که هر صنف در بخشی از راسته اصلی قرار گرفته است. در بعضی از شهرهای بزرگ دو یا چند راسته اصلی به صورت موازی یا متقاطع وجود دارد.

راسته فرعی بازار

بازارهایی که در شهرهای کوچک قرار داشتند ، فقط یک راسته اصلی را شامل می شدند اما در شهرهای بزرگتر علاوه بر راسته اصلی بازار، چند راسته فرعی هم به صورت موازی یا عمود بر راسته اصلی بوجود می آمد که بخاطر توسعه بازار در مسیرهای فرعی بود. هر چقدر میزان فعالیت های اقتصادی در شهر مورد نظر بیشتر بود تعداد راسته ها و معابر فرعی هم بیشتر می شد. در اغلب موارد هر کدام از راسته های فرعی به یکی از اصناف و مشاغل اختصاص داشت و فقط همان کالای خاص در آن راسته موجود بود.

منبع : معماری بازار